Monitoring en evaluatie Haags toekomstperspectief Jeugd
Achtergrond
Den Haag organiseert per 1 januari 2024 de jeugdhulp anders. In plaats van met meer dan honderd verschillende jeugdhulpaanbieders, werkt de gemeente nog met twee consortia samen: Kracht en RondomJou. Elk consortium biedt alle vormen van jeugdhulp in een (eigen) deel van de stad. De consortia krijgen hiervoor per gebied een totaalbedrag. Met deze nieuwe manier van organiseren en financieren, hoopt de gemeente dat jeugdhulp 1. betaalbaarder, 2. beter toegankelijk en 3. kwalitatief beter wordt.
Doel
Het primaire doel van dit onderzoek is om het nieuwe Haagse jeugdstelsel langjarig te ondersteunen door monitoring en evaluatie. Dit biedt de gemeente Den Haag en de consortia inzichten in de vraag of het stelsel zich in de gewenste richting ontwikkelt en biedt aangrijpingspunten voor het bijsturen van het stelsel. In de tweede plaats biedt het onderzoek, in het bijzonder het deel gericht op monitoring, ontwikkel- en verantwoordingsinformatie richting de consortia en de gemeenteraad.
Het overstijgende doel van dit achtjarige onderzoek is het toewerken naar een lerende praktijk met een belangrijk maatschappelijk doel: duurzaam toegankelijke en kwalitatief goede jeugdhulp. De centrale onderzoeksvragen komen voort uit de doelen die de gemeente met het nieuwe stelsel wenst te realiseren:
- In welke mate draagt het nieuwe stelsel bij aan beheersing van de gemeentelijke kosten van de jeugdhulp waarvan Haagse jeugdigen gebruik maken?
- In welke mate draagt het nieuwe stelsel bij aan het verbeteren van de toegang tot de jeugdhulp?
- In welke mate leidt het nieuwe stelsel tot een betere kwaliteit van de ondersteuning aan jeugdigen en hun ouders (voor zover die ondersteuning in het nieuwe stelsel is opgenomen)?
De drie hoofdvragen hebben zowel een monitoring- als een evaluatiecomponent: in welke mate worden de beoogde doelen gerealiseerd (doelrealisatie: monitor) en in welke mate en op welke wijze draagt het nieuwe stelsel daaraan bij (effectiviteit: evaluatie).
Stappen van het onderzoek
In het onderzoek hanteren we het model van het Kwaliteitskompas, zoals ontwikkeld door het Nederlands Jeugdinstituut. We zien dit als manier waarop uiteindelijk ook goed is te onderbouwen wat de bijdrage van het stelsel is op het dichterbij brengen van de ambitie (maatschappelijke impact).
Het Kwaliteitskompas kent de volgende, cyclische blokken, waarbij ‘leren en verbeteren’ terugkomt in meerdere blokken. 0. Hoe werken we samen aan een vraagstuk; 1. Hoe gaat het met onze gezinnen en wat willen we bereiken; 2. Wat is er over een paar jaar beter voor gezinnen; maatschappelijke resultaten; 3. Hoe gaan we de gestelde maatschappelijk resultaten bereiken; veranderverhalen en activiteiten 4. Hoe voeren we de activiteiten zo goed mogelijk uit (input)’ 5. Wat hebben gezinnen aan de activiteiten gehad (outcome); 6. Hoe kunnen we onze resultaten verbeteren?
Methoden
Het onderzoek bestaat enerzijds uit een kwantitatieve monitor. Deze bevat inhoudelijke en procesindicatoren. De inhoudelijke indicatoren volgen de inhoudelijke maatschappelijke resultaten die de gemeente en consortia willen bereiken, zoals bijvoorbeeld het aandeel jongeren dat een kwalificatie voor werk of vervolgopleiding haalt of aandeel jongeren met financiële zorgen. Welke indicatoren dit precies zijn volgt uit de gesprekken met de consortiumpartners. De procesindicatoren zijn indicatoren om ontwikkelingen op de drie doelstellingen – kostenbeheersing, toegankelijkheid en kwaliteit – te meten.
Anderzijds volgen we het Haagse jeugdstelsel op kwalitatieve wijze, onder meer door het ophalen van veranderverhalen: hoe denken de verschillende actoren de beoogde doelen te bereiken? Wat is hun eigen veranderingstheorie? Wat in een interventie doet wat met een deelnemer en tot welke uitkomst leidt dat? Deze gegevens gebruiken wij om de vooraf opgestelde veronderstellingen te toetsen aan wetenschappelijke inzichten: in hoeverre lijken de veronderstellingen of aannames in de praktijk te kloppen, en waarom wel en waarom niet? Dit is een iteratief proces: tijdens het verzamelen van de gegevens kunnen nieuwe theorieën ontstaan, die daarna weer in een nieuwe verzamelronde getoetst kunnen worden.
Met elkaar reflecteren betrokken actoren op de kwantitatieve en kwalitatieve data en bespreken zij wat het betekent op verschillende niveaus (beleid, management, uitvoerend): wat moet er beter en wat is er op welke termijn voor nodig om dat te bereiken? In dit cyclisch werken worden voortdurend met elkaar stappen gezet en wordt er toegewerkt naar een stevig jeugdstelsel dat ook de tools heeft om zelf lerend te blijven als het onderzoek afgerond is.
Samenwerkingspartners
In dit onderzoek werken we nauw samen met het Verwey-Jonker Instituut (hoofdaannemer) en Ecorys (kwantitatieve monitoring). En uiteraard met de gemeente, de consortia en vele andere partijen die bij de nieuwe werkwijze zijn betrokken.
Opbrengsten
In 2024 zullen we een beknopte rapportage met de resultaten van de nulmeting uitbrengen. Daarnaast komen er halfjaarlijkse factsheets met de belangrijkste bevindingen tot dan toe, zowel kwantitatief als kwalitatief. Aan het eind van jaar 1 denken we aan een document met de gebundelde veranderverhalen en leerbehoeftes. In de daaropvolgende jaren, sluiten we elk jaar af met een inzichtelijk vormgegeven rapportage met:
- De ontwikkelingen in de relevante kwantitatieve indicatoren (zowel op procesniveau, als outcome-niveau, als de meer hoog-over indicatoren op maatschappelijk resultaatniveau).
- De verhalen met inzichten uit de kwalitatieve gesprekken met professionals, gezinnen, en samenwerkingspartners. (Waarbij bepaalde rode draden geïllustreerd worden met geanonimiseerde citaten of kleine casusbeschrijvingen).
Huidige stand van zaken
De kwantitatieve monitor wordt opgezet. De nulmeting wordt uitgevoerd. In de fase tot de zomer is er veel afstemming met de diverse betrokken actoren.
Looptijd
Het onderzoek is gestart in maart 2024 en loopt door tot en met 2030.
Voor informatie neem contact met ons op: kjh@hhs.nl.